Beşiktaş Metro Kazısı

İstanbul’da inşa edilmekte olan büyük altyapı projeleri esnasında yürütülen arkeolojik kazıların güncel bir örneği olan Beşiktaş Metro İstasyonu kazısında İlk Tunç Çağı’na kadar giden çeşitli bulgular açığa çıkarılmıştır.

Beşiktaş Metro İstasyonu kazısının, arkeolojik kazılarda elde edilen bulguların büyük ulaşım projeleri ile birlikte korunması, sergilenmesi ve planlamaya katılmasına bir örnek teşkil edebileceği düşünülmektedir.

Galata

Konstantin Dönemi’nden beri kentin 13. Bölgesi olarak anılan Galata, Ortaçağ boyunca bir Ceneviz yerleşimi halini almış, geç Osmanlı Dönemi’nden itibaren ise kentin önemli gelişim alanlarından biri olmuştur. 1993 yılında ise “Kentsel Sit Alanı” olarak tescil edilmiştir.

Galata’da yürütülecek saha çalışmasının amacı yer üstündeki 19. - 20. yy yapılarının yanısıra farklı dönemlere ait arkeolojik potansiyelin nasıl araştıralabileceği, korunup sergilenebileceği ve kent planlamasına nasıl katılabileceği üzerine genel bir yaklaşım geliştirmek olacaktır.

Dragos

Dragos arkeolojik kalıntılarının bulunduğu alan Kadıköy-Kartal sahil yolu güzergahı üzerinde yer almaktadır. Kazı alanın güneyinde sahil yolu, kuzeyinde Tekel Sigara Fabrikası arazisi, doğusunda İstanbul Şehir Üniversitesi Kampüsü ve batısında DSİ tesisleri yer almaktadır.

Dragos’ta ilk kazı çalışmaları, 1974-1975 yıllarında başlanmış, bu dönem kazılarında bir Bizans Hamamı’nın küçük bir bölümü ortaya çıkartılmıştır. 2010 yılı içinde de Kartal Belediye’sinin talebi üzerine İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından arkeolojik kazılara yeniden başlanmıştır. Bu kazılarda da MS 4.-6. yüzyıllarda yapıldığı ve çeşitli ilaveler ile 13. yüzyıla kadar kullanıldığı anlaşılan bir hamam kalıntısının büyük bölümü ile bir Bizans Kilisesi ve dörtgen planlı büyük bir yapı gün ışığına kavuşturulmuştur. Kalıntıların bir saray, özel bir malikâne ya da bir manastıra ait olabileceği düşünülmektedir.

Dragos’ta yürülecek çalışmada, arkeolojik kazıların güncel kullanımlar ile birlikte ele alınarak yürütülmesi ve arkeolojik bulguların planlama ve kentsel tasarıma nasıl yön verebileceğinin araştırılması düşünülmektedir.

Sultanahmet

Sultanahmet, İstanbul’un tarihsel çekirdeğini oluşturan yarımadanın doğu ucunda yer almaktadır. İki imparatorluğun idari merkezini oluşturan alanın çok katmanlı yapısı ve zengin kültür varlığı Cumhuriyet sonrası kentin planlanması sürecinde, Henry Prost tarafından Arkeoloji Parkı’na dönüştürülmesinin önerilmesine dayanak olmuş, ancak öneri tam olarak gerçekleşememiştir.

“Sultanahmet Kentsel ve Arkeolojik Koruma Alanı” adıyla İstanbul’un 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine giren dört bölgesinden biridir. Topkapı Sarayı’nın yer aldığı Sur-i Sultani bölgesi 1995 yılında 1. Derece arkeolojik sit lanı ilan edilmiştir. Sur-i Sultani ve Adalet Sarayı arasında kalan bölüm ise kentsel arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir.

Sultanahmet, turistik ziyarete açık anıt yapıları, halen güncel kullanımda olan yapıları ve yer altında ya da kısmen kazılarak yeryüzüne çıkarılmış arkeolojik bulguları ile birlikte, hem arkeolojik kazı, hem koruma ve sergileme amaçlı mimari müdahaleler ve hem de bu mirasın orta-uzun dönem planlanması için tüm bu disiplinlerin katılacağı bir süreç ile, kentsel arkeolojinin İstanbul’daki en önemli odağı olabilecek alanlardan biridir.

Myrelaion Rotundası

Myrelaion Rotundası, Laleli semtinde Myrelaion Manastır Kilisesi (Bodrum Camii) ve yanı başında bulunmaktadır. MS. 5.yy’da inşa edilen rotunda, 10. yüzyılda I. Romanos Lekapenos (920- 944) tarafından burada yaptırılan bir saray ve Myrelaion Manastırı’nı için, teras vazifesi görecek bir sarnıca dönüştürülmüştür. Günümüzde de çarşı olarak kullanılmaktadır.

Yürütülecek çalışmasının amacı günümüze ulaşabilmiş erken Bizans yapılarından biri olan rotundanın koruma statüsüne uygun bir kullanımla birlikte kente katılımının araştırılmasıdır.

Saraçhane Arkeoloji Parkı ve Çevresi

Tarihi belgelerde Ayasofya yapılana kadar kentin en görkemli yapısı olarak anılan Aziz Polyeuktos Bazilikası’nın kazılarak yeryüzüne çıkarılmış ve halen kısmen korunmuş kalıntılarını içeren alan, imar planında Arkeoloji Parkı olmak üzere ayrılmış durumdadır.

Arkeolojik parkın içinde bulunduğu ve Valens Su Kemeri, Şehzade Cami, Fatih İtfaiye Binası, İstanbul Belediye Sarayı gibi kentin farklı dönemlerinden yapılarla çevrili açık alan sistemi içerisinde kent mekânına nasıl katılacağının araştırılması hedeflenecektir.